Aşklarınızı, anılarınızı, yaşadığınız her şeyi alsalar. Bundan sonra Mustafa sen değilsin, senin ne geçmişin var ne de bir anlık yaşamışlığın. Hepsi şu karşında gördüğün uzun boylu, iri kıyım adama ait. Ya tüm geçmişini ona vereceksin ya da onun geçmişini kabul edeceksin. Senin adın, geçmişin artık yok. Sahip olduğun her şey onun, onun sahip olduklarını da alabilirsin istersen ama sen yoksun!

Şimdi bu kurguyu bir halka uygulayın.

Binlerce yıllık bir geçmişi, dili, kültürü olan bir halka… Bu günden sonra sen "Laz" değilsin deyin mesela. "Laz" şu senin karşı komşun, birlikte yaşadığın insanlar ama sen değilsin, siz Laz değilsiniz deyin!

Belki sistematik olarak kültürümüzü unutalım diye; belki başkalarına geçmişlerini, geçmişlerinde birlikte yaşadıkları insanlardan kalan anıları unutturmak için, adımız çalınıyor. Adımızla birlikte kültürümüz, dilimiz, geçmişte yaşadığımız her şey!

Laz kelimesini bizi anlatan şekilde, bir-iki entelektüelin hazırladığı bulmacada görüyoruz sadece. Soldan sağa, üç harfli, Güney Kafkasya'da bir halk!

Onun dışında kime sorarsak soralım, biz Laz değiliz. Asıl Laz olan diğer Karadeniz halklarının - insanlarının yanında Lazlar'ın Komoxti olanlarıyız!

Hangi geçmiş bizim peki?

Hangisi bizim kültürümüz?

Bu asimilasyonun en kötüsü değil mi? Bir halkın adını, geçmişini çalmak!

Şimdi cılız çabalarla tanıştığımız insanlara aslında bizim Laz olduğumuzu ve Lazca diye bir dil konuştuğumuzu anlatmaktan başka yapabileceğimiz ne var?

Önemsiz gibi göründüyse şöyle bir örnek vereyim; olur ya bir gün TRT Lazca yayın yapmaya karar verdi. Her şey hazırlandı. Heyecanla programın başlamasını bekliyoruz. Ve muhteşem bir manzara ile karşılaşıyoruz. Karşımızda Lazca diye Trabzon şivesinde Türkçe konuşan bordo-mavi takkeli biri çıkıyor!

Komik olurdu değil mi? Trajik?

Daha nasıl anlatırım bilmiyorum. Adımızı çalıyorlar. Çocukluğumuzdan beri fıkra kahramanları olmadığımızı ispatlamaya çalışmak zorundaydık. Zekâmızı ispatlamak zorundaydık. Şimdi bir de adımızı ispatlamak zorundayız.

Kimiz biz, Laz kim?

Adımıza nasıl sahip çıkabiliriz?

Bilen var mı?