Pasaport almaya gidiyorum.

Düşüncelere dalmışken birden jeep geldi. Ardeşene inerken neler düşünüyordum. Buralardan gitmeliydim. Okumalıydım. Sadece kendim için değil hiç okuyamayan yaşıtlarım çok okumak isteyipte okuyamayan babam için okumalıydım. Babam okuyamadı diye çok içerliyordu. Onun yerine okumalıymışım. Oysa bu topraklaara ne kadar bağlıydım. Burda kalıp burada okumayı nasıl isterdim. Üniversiteler niye hep uzaktaydı. Didinana yı burada bırakıp nasıl gidecektim? Ah gidi Karadeniz dağına taşına hasret nasıl yaşanır. Uzaklardan yeşilini nasıl özleyeceğim.

Ardeşende hemen Dayımın nalbur dükkânına uğradım. Dayımın bir işçisi orada çalışıyordu. Bir süre sonra dayım geldi. Başımda eşarbım yöre kıyafetleriyle beni görünce şaşırdı biraz. Sevecen bir hali vardı. Boynuna sarılıp Dayıcığım beni buralardan sakın gönderme demek istedim Boğazıma bir şeyler düğümlendi. Bir şey söyleyemedim. O da bendeki düşüncelerden habersizdi. Sözü bozma meselesini hiç açmıyordu. .

Akşama Aişe Xalanın evine gittim. Besimi çili yani. Ertesi gün oğlu Hamit Ağabey beni Rizeye götürecekti. Önce emniyetten bir belge almalıydım pasaporta gitmeden önce. Akşam hoş bir sohbette Aişe xalanın küçük müstakil evindeydik. Köyden birileri de katılmıştı bu okoxunaşeye. Aişe xalayı çocukluğumdan bilirdim. Düğünlerde yemek hazırlar köyde nacaği omuzunda gezen tek kadındı. Besimi Dayının ikinci eşi ölmüştü. Aişe xalanın hiç çocuğu olmamıştı. Besimi Dayının tüm çocukları Aişe xalaya didinana derdi. Besimi Dayı Xalikana nın en şakacı adamıydı. Herkesi güldürür kendisi bir gülümsemeyle yetinirdi.

Ertesi gün emniyetten gerekli belgeyi talep ettim.Ortalık çok karışık olduğu için pasaport vermeleri biraz zor oluyordu. Üstelik Memet vurulduğunda görgü tanığıydım.. Bir kez gözaltına alınmıştım. Bana bu belgeyi vermeyecekleri gibi bir his vardı içimde. Dosyalara bile bakmadan gerekli belgeyi verdiler. Sevinçten uçuyordum.

Hemen Hamit Ağabeyi buldum Rize ye kadar birlikte gittik. Babam yanıma yeteri kadar para vermişti. Resim çektirip pasaport işlemlerini yaptırdım. Pasaportu koydum cebime. Bir akşam da 3iyaturi teyzemde kaldım. Kızları umihan ve Haticeyle çocuklar gibi oynadık. Sonra Dutxe ye geri döndüm.

Didinana tarladaydı eve vardığımda. Sonra usulca geldi Pasaportu aldığımı söyleyince ağladı biraz. Yanaklarından süzülen yaşlar derin izler bırakıyordu. Yüreğim delindi. Ama beni durduramayacaklardı. Bu eğitim olanağı olmayan diyara sığacak çocuk değildim. Bir gün geldiğim bir zamanda olacaktı. Ama önce gidip okumalıydım. Didinana ya anlatamazdım gidipte yapmak istediklerimi. O beni burada tutup kendi yaşamı gibi toprağa bağlı çaya endeksli bir yaşam kurmamı istiyordu. Şehirlerin beni yabancılaştıracağını biliyordu. Ya ben özümü kaybetmeden dönebilecekmiydim memleketime. Gittiğim yere tulum sesini horonlarımızı götürebilecekmiydim? Lazca şarkıları hararetle söyleyebilecekmiyim? Uzaklarada Lazca konuşan kimse bulabilecekmiyim? Zaman gösterecekti. Didinana nın boynuna sarılıp bir tutam da ben ağladım. Neye ağladığımı bilmeden yaşlar koynuma doldu. Gelecek korkutuyormuydu beni.

Ya babamaverdiğim söz. Okumadan yapamazdım.Universitelerimiz dağınık ve kapalıyken yabancı bir memlekete gitmek mecbur oldu. Ortalık çok karışıktı. Sıradan insana tarafsız kalma imkanı verilmiyordu. Zorunlu bir tercihle karşıkarşıya kalıyordunuz. Benim tercihim çok netti. Devrimcilerden yana tavır takındım. Kadına yaklaşımları demokrat tavırları beni çekiyorlardı. Yanlız Memet vurulduğunda çelişkiye düşmüştüm. Memet dindar bir arkadaşımdı. Bir tarafa katılmıyordu. Onu farklı duygularla seviyordum. Onu düşüncelerimle etkilemeye çalıştım. Bana şiir seviyorum diye Nazım Hikmetten şiirler okurdu. Fena bir çocuk değildi. Üstelik Laz oluşu kültürel olarak yakın tutuyordu bana. Sonuçta yanlışlıkla başkasının yerine solcular tarafından vuruldu. Ben arada kaldım. Bende olaya karıştırılmak istendim olmadı. Okula gitmeye devam ettim. Memetin masasını boş bırakmadım.

Şimdi pasaportu almıştım.Cebimdeydi. Ardeşeni ve İstanbulu geride bırakacaktım. Henüz 19 yaşındaydım. Önümde uzun yıllar vardı.

Yalnız Didinana nın gözyaşlarına dayanamıyordum. Ben dönene kadar yaşamını sürdürecekmiydi. Onu ve bu evi doğduğum evi bulabilecekmiydim Xalikanada

Niye akın akın gidip bu can toprağını bu cennet köşesini bırakıyorduk. Bilmiyordum. Bildiğim bir şey bu göç seline beni de katıyorlardı. Adımlarım geri gitsede kapılmıştım bir kez.

Ah Didinana yanında kalıp sana sadık bir çocuk olmayı nasıl isterdim. İsyankar ruhumu senden mi almıştım. Siyah gözlerindeki parıltı bana da mı bulaşmıştı. Bu toprakların gizemini yanıma vermiş  gönderecektin uzaklara Bohçamda sesin ve ağıtların.

Şubat 2001, Almanya.

Selma Koçiva
E-Mail: kocivasel@lazuri.com