|
27
ettirgen 27.
Hareket fiili: Ettirgen/(Xenapa)
Lazcada üç çeşit ettirgen fiil vardır.
(1)
Yapım eki “-in-” olanlar
(2)
Yapım eki “-ap-” olanlar
(3)
Yapım eki “-inap-” olanlar
Not: Türkçede “birşey yaptırmak” anlamına gelen her fiilin Lazca
karşılığı ettirgen fiil olmamaktadır. Bir örnek: “çams” fiili “yediriyor”
anlamına gelmektedir.
27.1.
“-in-”li ettirgen
Bu gruptaki ettirgen fiiller Nesnesiz fiil ve Datif nesneli fiil’den türemiştir.[1]
27.1.1.
Yapım
| Tablo 33: “-in-”li ettirgen, Bildirme
kipi emperfekt |
Fiil başı
(Ôriverbi) |
Şahıs öneki
(Şurişi moüoméxva) |
Kök öneki
(Ôricici) |
Ettirgen kök[2]
(Xenapaşi cici) |
Aspekt göstergesi
(Aspekti mwiramu)
|
Şahıs soneki
(Şurişi moüoméxva) |
Asıl kök
(wimindi[3]
cici) |
Ettirgen eki
(Xenapaşi meméxva) |
|
|
|
|
|
-in- |
|
|
|
Eylemi yapan |
Eyleme maruz kalan |
Ettirgen
göstergesi |
|
Ergatif |
Yalın |
-in- |
►
Teonak Üizu
ôanda hak oyondrinams.
Teona Üizu’yu
herzaman burada bekletiyor.
►
Öemunak İsmana opurçinams.
Öemuna Ismana’ya yemin ettiriyor.
►
İsmanak bere obgarinu. İsmana çocuğu ağlattı.
►
Mçxvapak dolonkunape doxombinu. Sıcak hava giysileri
kuruttu.
►
Berek üinçi oputxinu.
Çocuk kuşu uçurdu.
►
Teonak bere mibgarinams. Teona benim çocuğumu
ağlatıyor.
►
Teonak bere gibgarinams. Teona senin çocuğunu
ağlatıyor.
►
Teonak Aşelas bere ubgarinams. Teona Aşela’nın çocuğunu
ağlatıyor.
27.2.
“-ap-”lı ettirgen
Lazca “-ap-”lı ettirgen fiiller, Yalın nesneli fiillerden türemiştir.
27.2.1. Yapım
|
Tablo 34:
“-ap-”li ettirgen, Bildirme kipi emperfekt
|
Fiil başı
(Ôriverbi) |
Şahıs öneki
(Şurişi moüoméxva) |
Kök öneki
(Ôricici) |
Ettirgen kök[4]
(Xenapaşi cici) |
Aspekt göstergesi
(Aspekti mwiramu) |
Şahıs soneki
(Şurişi moüoméxva) |
| Asıl kök |
Ettirgen eki
|
|
|
|
|
|
-ap- |
|
|
* -em
: Arhavi’nin Pilarget, Sidere ve Jin-Napşit
köylerinde kurallı olarak bulunmaktadır.
|
Emir veren |
Emri yerine getiren |
Düz tümleç |
Ettirgen göstergesi |
|
Ergatif |
Datif |
Yalın |
-ap- |
►
Monik Teonas dişüa
oğmalapams. Moni Teona’ya odunu götürtüyor.
►
Üizuk İsmanas karûali
onöarapams.
Üizu
İsmana’ya mektup yazdırıyor.
►
İsmawak
bozomota-muşis ôoûûe
muti var oxinapams. İsmawa
kızına hiçbir zaman hiçbirşey yaptırmıyor.
►
Biöik bozos
pukuri oşurapu. Erkek kıza çiçek koklattı.
►
İsmanak Üizunas
dişüa
utorapams.
İsmana Üizuna
için odun taşıtıyor.
►
İsmanak ma dişüa
mitorapams. İsmana benim için odun taşıtıyor.
►
İsmanak si dişüa
gitorapams. İsmana senin için odun taşıtıyor.
27.3. “-inap-”lı
ettirgen
►
Üizunak İsmanas guda oöandinapams.
Üizuna
İsmana’ya tulum çaldırıyor.
►
İsmanak Üizunas
bere obgarinapams. İsmana
Üizuna’ya
çocuğu ağlattırıyor.
►
İsmanas beres üinçi
oputxinapams.
İsmana çocuğa kuşu uçurtuyor.
►
Üizunak İsmanas bere dodgitinapams.
Üiznuna
İsmana’ya çocuğu durdurtuyor.
[1]
Türkçe gramerde kullanılan <<oldurgan >> terimi, << geçişli değilken bir
ek katılarak geçişli duruma getirilen >> demek olup Lazca << -in- >>li
ettirgen fiiller için uygun değildir.
[2] Ettirgen kök: Türkçe gramerdeki << ettirgen çatı >> ve ya << oldurgan
çatı >>
[3]
wimindi : Has,
hakiki. “Orijinal” kelimesinin karşılığı olarak kullanılmıştır.
[4] Ettirgen kök: Türkçe gramerdeki << ettirgen çatı>>
 DİDİ LAZURİ NENAPUNA ÇIKTI ! |
|
|
Lazcanın Yazıya Geçirilmesinde Tarihsel Bir Adım!...
Bugüne kadar hazırlanmış en kapsamlı Lazca sözlük 
Didi Lazuri Nenapuna, 17 yıl süren detaylı bir alan araştırması ve kaynak taraması sonucu vücuda getirilmiş, Lazcanın bütün diyalektlerini karşılaştırmalı olarak ele alan, Lazca üzerine yapılmış en uzun süreli çalışma olması itibariyle alanında tek!...
- Seri/Sıra No.: Chiviyazıları: 244/Mjora:45
- ISBN: 978-975-9187-40-8
- 25 Bin Lazca kelime
- Binlerce deyim ve atasözü
- Detaylı olarak incelenmiş fiil biçimleri
- Türkçe ve Latince karşılıklarıyla bitki ve hayvan adları
- Her kelime için çok sayıda Lazca örnek ve açıklama
- 1160 sayfa / Büyük boy / Sert kapak
- Adres: Mühürdarbağı sk. 8/1 Kadıköy İst.
- Tel.: 0 216 414 91 13/fax: 0 216 414 97 93/e-mail: bilgi@chiviyazilari.com
|
|
|
Lazuri.Com |
|
|
|
|
|
|
gyu.
Uyari: Bu sayfada Lazca sözcükler için "Alboni Font"(yazı karakteri) kullanılmıştır.
"Windows \ Fonts" dizininde Alboni Font olmayanlar karakterleri yanlış görecektir. Bunun olmaması için
Windows\Fonts dizinine
